Doorstroomtoets 2025: alles wat je moet weten (zéker als leerkracht!)

De Doorstroomtoets focust op rekenen, taal en begrijpend lezen. Dat klinkt misschien als de standaard basisvakken, maar reken er maar op dat er ook pittige vragen tussen zitten. Sommige gaan zelfs verder dan het standaardniveau van groep 8. Zo ontdek je:

• Kennis: Wat heeft een leerling de afgelopen acht jaar nou écht in zijn hoofd gestampt?
• Potentieel: Hoe hoog kan een leerling reiken als je hem of haar uitdaagt?

De uitslag leidt tot een onafhankelijk toetsadvies. Handig, want misschien bevestigt dit het (voorlopige) schooladvies dat jij als leerkracht gaf. Of het toont juist dat een leerling meer in z’n mars heeft dan jij dacht – een leuke verrassing!

Dit jaar gaan zo’n 170.000 groep‑8’ers met de Doorstroomtoets aan de slag. Een behoorlijk aantal dus! Heb je je agenda bij de hand? Noteer dan zeker deze momenten:

• 10 – 31 januari: Voorlopig schooladvies door de leerkracht.
• 27 januari – 16 februari: Digitale afname Doorstroomtoets.
• 4 – 5 februari: Papieren of gemixte afname.
  Uiterlijk 15 maart: Rapportages (“Leerling in beeld”) beschikbaar.
• Uiterlijk 24 maart: Definitief schooladvies is klaar.
• 25 – 31 maart: Aanmelden bij het voortgezet onderwijs

Wat is nu het grootste verschil met de oude eindtoets? De Doorstroomtoets wordt al in februari afgenomen. Daardoor heb je de resultaten lekker vroeg op zak. Zo kun je ze nog meenemen in het definitieve schooladvies. Jouw kennis als leerkracht blijft leidend: jij weet beter dan wie dan ook hoe je leerling presteert over de hele linie. Maar de Doorstroomtoets kan net dat laatste zetje geven om een hoger niveau te adviseren.

Scholen hebben de keuze: ga je voor de papieren toets of toch liever voor de digitale (adaptieve) variant? Bij de digitale versie past de toets zich dus automatisch aan het niveau van je leerling aan:

• Beantwoordt een leerling een vraag goed? Dan volgt er een moeilijkere vraag.
• Gaat het wat minder? Dan schakelt de toets terug naar basisniveau.

Op deze manier voorkom je dat leerlingen worden ontmoedigd door te moeilijke vragen of zich vervelen omdat het te makkelijk is.

→ Wist je dat de nieuwe Rekentoets van de pabo (RWT) óók adaptief is? Net als bij de Doorstroomtoets krijgen pabostudenten op die manier een nauwkeuriger beeld van hun rekenniveau.

In 2025 kunnen schoolbesturen kiezen uit zes toetsen. Ze meten allemaal dezelfde basisvaardigheden (rekenen, taal, begrijpend lezen), maar verschillen in de precieze aanpak, het scorebereik en de rapportage.

Route 8 van A-vision staat bekend als een relatief ‘korte’ toets die snel inzicht biedt. De digitale omgeving is eigentijds en volgens sommige scholen voelt deze toets wat minder ‘schools’ aan.

100-160: Advies vmbo (vaak gericht op vmbo-t of vmbo-k, afhankelijk van de school).
161-220: Advies havo.
221-300: Advies vwo.

IEP kiest nadrukkelijk voor de leerling: met overzichtelijke toetsbladen, veel beeld en korte vragen, wat voor minder stress kan zorgen.

50-65: Advies vmbo.
66-80: Advies havo.
81-100: Advies vwo.

Diataal heeft ruime ervaring met digitale, adaptieve toetsen en zoomt hierdoor vaak nauwkeurig in op wat een leerling wél of niet beheerst. Ook de (digitale) rapportages zijn doorgaans uitgebreid.

321-350: Advies vmbo.
351-370: Advies havo.
371-390: Advies vwo.

AMN combineert didactische prestaties vaak met sociale en emotionele vaardigheden (via aparte modules). Zo kan de school, als ze daarvoor kiest, een breder beeld van de leerling krijgen.

300-375: Advies vmbo.
376-440: Advies havo.
441-500: Advies vwo.

Deze toets is ontwikkeld in opdracht van de overheid, om één gratis landelijke standaard te bieden. Voor sommige scholen is dat financieel en praktisch aantrekkelijk.

200-260: Advies vmbo.
261-320: Advies havo.
321-400: Advies vwo.

In feite is dit de vertrouwde ‘Cito-toets’, maar dan in een nieuw jasje. Veel scholen kennen de systematiek al en hebben vergelijkingsmateriaal uit voorgaande jaren.

151-170: Advies vmbo.
171-185: Advies havo.
186-200: Advies vwo.

Zo kan elke school kiezen wat het beste past bij de eigen onderwijsvisie en de leerlingen. De uitslag zie je vaak in de vorm van een score. Hoe hoger de score, hoe hoger het niveau dat de toets adviseert.

Vroeger maakten groep-8’ers vooral de ‘Cito-toets’ (van aanbieder Cito). Daarna kregen scholen meer keuzeruimte, en zo ontstond de verzamelnaam ‘eindtoets’ (bijvoorbeeld Cito, IEP of Route 8).

• Cito-toets: De klassieker, jarenlang dé maatstaf, met scores tussen de 500 en 550.
• Eindtoets: Een verzamelnaam voor álle toetsen die in groep 8 werden afgenomen (Cito, IEP, Route 8 enzovoort).
• Doorstroomtoets: Vanaf 2024 dé nieuwe, landelijke toets. Niet alleen eerder in het schooljaar afgenomen (februari), maar ook meer focus op adaptiviteit en potentieel.

Eindtoets in april of mei – scoorde een leerling opeens heel goed, dan was het te laat om het schooladvies nog aan te passen.

Doorstroomtoets in februari – een leerling die juist nú een sprintje trekt, kan daar nog volop van profiteren in het definitieve advies.

Niet iedereen is fan. Sommige scholen – zoals Dalton Basisschool De Molenwiek in Haarlem – bieden de toets op vrijwillige basis aan. Adjunct-directeur Jikke Hornman liet weten (Bron: Volkskrant):

“Wij willen het lot van leerlingen niet laten afhangen van één toets die volgens ons zo weinig zegt over een kind.”

Toch blijft de Doorstroomtoets wettelijk verplicht. Basisscholen die de toets niet (helemaal) afnemen, kunnen rekenen op een tik op de vingers van de Onderwijsinspectie. De kunst is dus om de Doorstroomtoets te zien als waardevolle aanvulling op alle andere inzichten die je als leerkracht verzamelt – maar niet als dé wonderbaarlijke allesbepaler.

1. Houd je leerling centraal
Jij ziet je leerling van dichtbij. De toetsresultaten zijn mooi, maar jouw observaties over werkhouding, motivatie en leerstijl zijn minstens zo belangrijk.

2. Geef ruimte voor potentieel
Valt de Doorstroomtoets hoger uit dan verwacht? Ga het gesprek aan met ouders én leerling. Misschien is een hoger niveau dan gedacht wél haalbaar. Wil je nog beter voorbereid het gesprek in? Bekijk dan onze 8 ijzersterke tips voor een oudergesprek!

3. Geen momentopname
Onderwijs is een doorgaand proces. Zie de Doorstroomtoets als één meetpunt en kijk ook naar de rest van het jaar (en de jaren ervoor).

4. Zij-instromer in het onderwijs?
Heb je nog nul ervaring met deze toets? Geen zorgen – met een frisse blik kun je juist veel betekenen. Bij Derec krijg je intensieve begeleiding in didactiek en klasmanagement. Lees hier hoe je kunt omscholen tot leerkracht basisonderwijs.

→ Laat je inspireren door Caroline’s carrièreswitch: van schoenenwinkel naar klaslokaal en ontdek wat er allemaal mogelijk is!

5. Werk samen met je collega’s
Deel je bevindingen met andere leekrachten of de directie. Zo leer je van elkaar en maak je een sterker toetsbeleid. Ontdek hier meer tips voor beginnende leerkrachten.

Sta je al jaren voor de klas of begin je net aan je eerste (zij‑)instroomtraject? Hoe dan ook, de Doorstroomtoets kan vragen oproepen. Gelukkig weten we bij Derec precies hoe het werkt. We stonden zelf ook voor de klas, dus we kennen de praktijk als geen ander.

Of je nu net van de pabo komt of al jaren in het onderwijs werkt: Derec helpt je snel een baan te vinden die bij je past. Als echte specialist beschikken wij over de leukste vacatures in het basisonderwijs.