Verschil leraar basisonderwijs en voortgezet onderwijs: wat past bij jou?

Het belangrijkste verschil tussen een leraar basisonderwijs en voortgezet onderwijs is de leeftijdsgroep waarmee je werkt. Leraren in het basisonderwijs geven les aan kinderen van 4 tot 12 jaar, terwijl leraren in het voortgezet onderwijs tieners tussen de 12 en 18 jaar begeleiden.

Op een basisschool geef je dus les aan kinderen die tussen de 4 en 12 jaar oud zijn. Het legt de basis voor de verdere scholing van kinderen en omvat de groepen 1 tot en met 8. Hierin heb je dus ook nog de keuze te maken, aan welke groep wil je lesgeven?

Basisonderwijs wordt onderverdeeld in onderbouw, middenbouw en bovenbouw. Lesgeven aan kleuterklassen is natuurlijk iets compleet anders dan de oudere groepen zoals 7 en 8. Vind je het leuk om in de weer te zijn met kleuters, ze te begeleiden in hun eerste stappen op een school, dan is de onderbouw jouw terrein. Geef je les aan de oudere groepen, dan zul je merken dat je al veel meer te maken hebt met het onderwijzen in bepaalde vakken met het bijbehorende huiswerk voor de kinderen. Hoe hoger de groep, hoe meer je ze zult voorbereiden in hun weg naar het voortgezet onderwijs.

De doelgroep van het voortgezet onderwijs varieert van 12 tot ongeveer 18 jaar en wordt opgedeeld in de onderbouw en bovenbouw.

De onderbouw van het voortgezet onderwijs is vaak de eerste twee of drie leerjaren, waarin leerlingen doorgaans tussen de 12 en 15 jaar oud zijn. Vervolgens gaan ze over naar de bovenbouw, waar ze zich voorbereiden op hun examens en hun keuze maken voor vervolgonderwijs of een carrière. In de bovenbouw werk je met leerlingen die meestal tussen de 15 en 18 jaar oud zijn. Het voortgezet onderwijs is daarnaast ook op te delen in verschillende niveaus. In Nederland kennen wij het vmbo, havo, atheneum en gymnasium.

Het verschil tussen een leraar basisonderwijs en voortgezet onderwijs zit hem ook in de specialisatie. Op de basisschool ben je een generalist, waarbij je verschillende vakken onderwijst en jonge kinderen begeleidt. In het voortgezet onderwijs zijn leraren daarentegen specialisten, meestal met een universitaire achtergrond in hun vakgebied, waarin ze diepgaande kennis hebben ontwikkeld.

In het basisonderwijs ben je een echte generalist. Je hebt de verantwoordelijkheid voor een klas die je dag in, dag uit, het hele jaar begeleidt. Als leraar in het basisonderwijs geef je zelf les in diverse vakken, waaronder taal, rekenen, topografie en geschiedenis. Alle kinderen zitten bij elkaar, ongeacht hun snelheid en vaardigheden. Jij koestert ze allemaal evenveel en streeft ernaar elk kind de aandacht en zorg te bieden die het nodig heeft.

Als leraar in het voortgezet onderwijs ben je een specialist: je geeft les over een specifiek vak. Denk aan Nederlands, Engels, wiskunde of aardrijkskunde. Je hebt diepgaande expertise in dat vakgebied waardoor je in staat bent om complexe concepten en vaardigheden op een boeiende manier aan je leerlingen over te brengen.

In het primaire onderwijs wordt er veel gewerkt vanuit onderwijsconcepten. Denk aan montessori, jenaplan en dalton. Deze vormen vaak het uitgangspunt voor lesgeven en de organisatie van het onderwijs. In het voortgezet onderwijs zie je ook gebruik van onderwijsconcepten, maar daar wordt meer ruimte gelaten voor specifieke onderwijsmethoden.

Lees ook: basis- en voortgezet onderwijs: welke schooltypen zijn er?

In het basisonderwijs werken sommige scholen met een uniek onderwijsconcept, zoals montessori, jenaplan, dalton, freinet en vrijeschoolonderwijs. Deze scholen creëren een inspirerende leeromgeving waarin zelfstandigheid vaak centraal staat. Als leerkracht op zo’n school ben je verantwoordelijk voor het bevorderen van zelfstandigheid en een brede persoonlijke ontwikkeling bij de leerlingen.

Wil je meer weten over de verschillende onderwijsconcepten? Lees dan onze blog: van montessori tot dalton: ontdek de verschillende onderwijsconcepten voor het basisonderwijs.

In het voortgezet onderwijs zijn er eveneens scholen die werken vanuit onderwijsconcepten zoals daltononderwijs, de vrijeschool, maar ook vanuit specifieke opvoedingsideeën en onderwijsmethoden. Denk hierbij aan scholen voor topsporttalenten.

Het onderwijs in het voortgezet onderwijs is vaak gebaseerd op lesmethoden, maar deze worden doorgaans minder strikt gevolgd dan in het basisonderwijs. Hierdoor is er meer ruimte voor flexibiliteit en aanpassing aan de behoefte van de leerlingen.

Het verschil tussen een leraar basisonderwijs en voortgezet onderwijs zit hem ook in de bevoegdheid die je moet behalen. Wil je aan de slag op een basisschool, dan moet je beschikken over een pabo-diploma. In het voortgezet onderwijs is de vereiste bevoegdheid afhankelijk van het vak dat je geeft, het onderwijsniveau en de keuze tussen onder- of bovenbouw.

Lees ook: werken in het onderwijs? Haal dan je lesbevoegdheid!

Als leraar in het basisonderwijs heb je een pabo-diploma nodig, wat staat voor de Pedagogische Academie voor het Basisonderwijs. Dit diploma voorziet je van de nodige pedagogische en didactische vaardigheden om les te geven aan de jonge leerlingen van de basisschool.

Een eerste- of tweedegraads bevoegdheid behaal je via een lerarenopleiding. Dit kan op verschillende manieren, zoals een zij-instroomtraject of een masteropleiding aan een hogeschool of universiteit. Met een tweedegraads bevoegdheid ben je bevoegd om les te geven in het vmbo en de onderbouw van de havo en het vwo. Met een eerstegraads bevoegdheid mag je ook lesgeven in de bovenbouw van de havo en het vwo.

Wanneer je het onderwijs in wilt, is het belangrijk om de verschillen tussen een leraar basisonderwijs en voortgezet onderwijs te begrijpen én te weten wat bij jou past. In het basisonderwijs ben je een generalist, terwijl je in het voortgezet onderwijs vaak specialist bent in een specifiek vakgebied. Deze verschillen hebben invloed op de benodigde bevoegdheden.

Derec staat klaar om je te begeleiden bij het maken van de juiste keuze voor jouw onderwijsloopbaan.